Sonunda Afrika’ya gitmeyi isteyip
istemediğimin bir önemi kalmadı;
görüşmemizden önce bir başka yöneticinin
kazının sponsorları tarafından zaten seçilmiş
olduğunu öğrendim.Ama RodneyYoung’ın
tavsiyesini unutmadım.
Bir ay sonra Dr.Young beni ofisine çağırdı
ve San Francisco’daki Su Altı Arkeoloji
Konseyi’nin başkanı John Huston’dan gelen bir
mektubu okudu. Mektup,Akdeniz’deki antik
gemi batıkları ve bir Türk süngerci teknesinde
yaşarken onlarcasının yerini tespit etmiş olan
Peter Throckmorton adında biri hakkındaydı.
Profesyonel bir foto muhabiri ve yetkin bir
dalgıç olanThrockmorton, toprak altında
gömülü şehirlerin karada açığa çıkartılması gibi
gemilerin de su altında kazı yapılarak dikkatli
bir biçimde ortaya çıkarılmasının mümkün
olduğunu düşünüyor veTürkiye’ye yapılacak
bilimsel bir keşif gezisine kimin sponsor
olabileceğini öğrenmek istiyordu. Dr.Young’ın
Türkiye, Gordion’daki kazıları nedeniyle, Huston,
Pennsylvania Üniversitesi Müzesi’ni önermişti.
Throckmorton ona gemi enkazlarından
birinin Geç Tunç Çağı’na ait olduğunu
söylemişti:Truva kumsalında Agamemnon
ile Aşil’in kavga ettikleri zamana ait bir
gemi... Odysseus’un vatanından çıkarak şarap
koyuluğunda denize yelken açtığı zamandan bir
gemi... Üç bin yıldan daha yaşlı bir gemi...
“Keşif gezisinin arkeoloğu olmak için nasıl
dalınacağını öğrenmek ister misin?” diye sordu
Young.
Bu kez boğayı boynuzlarından yakaladım.
“Elbette,” dedim. Hiç tereddütsüz.
PeterThrockmorton’la ilk kez Noel’den hemen
sonra NewYork’ta bir otel lobisinde buluştuk;
AmerikanArkeoloji Enstitüsü’nün 1959
yılındaki toplantısı için doğruca
Yunanistan’dan gelmişti.Beni
en çok derinliği etkiledi.Hafif
pardösüsü sanki her an gitmeye
hazır gibi üstündeydi.Sert hatlı
yüzü gerçekte olduğundan daha
yakınmış gibi duruyordu;
gözlüğünün kemik
çerçevesinden bana
uzun ve araştıran
sabit bir bakışla
baktı.
O akşam Dr.
Young,John
Huston ve ben,
başka birkaç kişiyle birlikte bir toplantı masasının
etrafına oturduk ve Peter’ın öyküsünü dinledik.Bir
fikri saplantı haline getiren ve konuştukça konuşan
bazı insanların aksine,Peter yavaş yavaş ve düşünerek,
anlattıklarını hala izliyor olduğumuzdan emin olmak
için sözlerini sık sık bir“uh?”’la noktalayarak konuştu.
En çok ümitvar olduğu kazı alanlarının bulunduğu
bölgelerin haritalarını yapıp bozarken,sigara tablaları
ve sigara paketleri adaları ve batıkları oluşturdu.
Bir keşif gezisinin aciliyetini defalarca vurguladı:
“Eğer bu işi şimdi, bu sene yapmazsanız, sünger
avcılarıTunç Çağı kargosunu hurda metal için
dinamitleyecek. Bu iş yazdan öteyi bekleyemez.”
Bir kuşak önce benzer bir gemi enkazıTürk
karasularında kazı yapanYunanlı dalgıçlar tarafından
bulunmuş ve yüzlerce kilo ağırlığında bakır ve
tunç el yapımı eser ve alet eritilip satılmıştı.O
akşam oradan ayrılmadan önce bir keşif gezisi ekibi
oluşturma kararı aldık.
ÖYKÜNÜN BAŞLADIĞI YER
19
Rodney S. Young, Orta Anadolu’da,
Gordion’da.
Peter Throckmorton’un ilk kez gittiği
1958 yılındaki Bodrum 5000 nüfuslu
sakin bir kasabaydı. Bugün tatil
köyleriyle çevrili, yaz aylarında
nüfusu çeyrek milyona ulaşan,
gelişmiş turistik bir beldedir.
