6
Önsöz
Önsöz : Dav i d At t enbo rough
Sağda
Sığınağa dönüş. Arktik Rusya’nın
Wrangel Adası’nın doğu kıyısında
ilkbaharın başlarında bir kutup
ayısı yavrularını deniz buzullarının
açıklarında avlandıktan sonra
sığınağa götürüyor.
Bir önceki sayfada
Güney Gürcistan St. Andrew
Körfezi’nde yaz toplantısı.
Güneyli fil fokları ve onların
yavruları, sahili kral penguenler ve
yavrularıyla paylaşıyor.
Sayfa iki ve üç
İzlanda’nın en büyük buzul
gölü olan Jökulsárlón’da
gün batımı. Geriye çekilen
Breidamerkurjoekull Buzulu’ndan
doğarak hem onu yaratan hem de
ona dökülen buz dağlarıyla dolu.
Sayfa bir
Grönland Sermilik Fiyortları’nda
akşam ışığıyla aydınlatılan,
hızla donan buz.
Dünya gezegeninin hiçbir bölümü, karlı ve buzlu kutup bölgeleri kadar yaşama düş-
man değildir. Yine de birçok canlı türü -kuzeyde karasal memeliler, güneyde kuşlar
ve her ikisinde yaşayan deniz memelileri- binlerce yıllık bir süreçte hayatta kalmanın
olağanüstü yollarını keşfetti. Bunu yapabilen tür sayısı çok fazla olmadığından, rakip-
leri de azdı. Ama sonuç olarak, çok çarpıcı rakamlara çıkabildiler. Yaşam, paradoksal
bir biçimde hayatta kalmanın en zor olduğu yerde, en gösterişli hale gelebiliyor.
Kuzeyde kutbun kendisi bir buzul deniziyle kaplıdır. En dayanıklı insanlar, yüzyıllar
boyunca temkinli bir şekilde avlanarak hayatta kaldılar. Bu buz atıkları, güneyin daha
ılıman bölgelerinde yaşayan insanlar için yeryüzünün en ulaşılmaz kara parçalarını
temsil ediyor. Ancak artık ulaşılmaz değiller. Bugün Kuzey Kutbu’na ulaşmak için
Norveç’in Svalbard bölgesinin güneyindeki Longyearbyen şehrinden uçakla, buz
üstünde her yıl kurulan Rus kamplarına gidilebiliyor. Oradan kutba gitmek ise zor
değil. Bazı gözüpek gezginler bu mesafeyi yürüyerek geçse de, çoğunluk, benim
yaptığım gibi, helikopterle geçiyor.
Ziyaretimden bir gün sonra, Rus kampına geri döndüğümde, çadırımla tahliye
şeridi olarak kullanılan eşitlenmiş ve temizlenmiş buz tabakası arasında birkaç san-
timetre boyunda bir çatlak tespit ettim. Kampta görevli olan Ruslar bu duruma çok
ilgi göstermedi. Buz üzerinde çatlakların görülmesinin normal olduğunu söylediler.
Fakat çatlak genişlemeye başladı. Ben ayrıldıktan iki gün sonra çatlak 28 m’ye ulaştı
ve kamp hızla tahliye edildi.
Bu, Arktik coğrafyanın ısınması. Öngörülebilir bir gelecekte Kuzey Kutbu’nu tek
başına kaplayan deniz buzulları, her yaz tamamen ortadan kaybolabilir. Gemiler
Pasifik Okyanusu’ndan Kuzey Amerika ve Avrasya’nın kuzey kıyıları boyunca Atlantik
Okyanusu’na kadar yüzebilecek.
Gezegenin güney ucu ise daha farklı. Bu kutup bir okyanusun ortasında
değil, geniş bir kıtanın merkezinde yer alıyor. Dünyanın diğer bölgelerinde
yaşayan insanlar, 200 yıl öncesine dek buranın sahillerine yanaşamamıştı.
Bir kez keşfedildiğinde de insanlar kutba ulaşmak için büyük çaba sar fetti.
