B E RGAMA’ N I N E R K EN DÖN EM TAR İ H İ
23
Larumna, Hellen yazımında Larymna; Drama yâni
Dra-(u)ma, Adra/Dra-halkı örneklerinde olduğu gibi
(Adramytteion =Edremit, Troia, Drina vb. pek çok adın
içine girmiş Adra/Dra, “Erkek, Koca” demektir, Ana
Tanrıçanın erkeği olan baş tanrının adlarından biridir).
Pergama/Bergama dahi bu sonuncu tür adlardandır:
Parga-(u)ma, Yüksek Yerin (veya, Hisarın) - halkı;
“Yüksek yer halkının, hisar halkının kenti”.
Son olarak, Luvi/Pelasgos dilinde “yüksek yer” ve
buradan “hisar” anlamındaki Barga/Parga/Berga/
Perga’nın diğer Hind-Avrupa dillerindeki benzerlerini
görelim. Hitit dilinde Parkus, “yüksek”; Parkasti,
Pargatar, Parkuwatar “Yükseklik” (irtifa); Pargamus,
yine “Yüksek”; Parganu “Yükseltmek” demekti. Kelt
dilinde Brica/Briga, “Dağ, tepe, Hisar” anlamlarındadır.
Ermenicede Pardzr, “Yüksek”tir. Gerek bu sözcükler
gerek çağdaş Almancadaki Burg, Fransızcadaki Bourg,
İngilizcedeki Borough, Farsçadaki Borç (=Burç),
Hellen dilindeki Pyrgos sözcükleri, “Surla çevrili
kent”, yâni hisar anlamındadır; Pyrgos sözcüğü ayrıca
daha özel olarak Burç anlamını da belirtir. Bunlar,
Hind-Avrupa dilleri ailesinde bir köken ortaklığına
kanıt olarak gösterilen hısım sözcüklerdir. Özetleyelim.
Bu bölümde ne öğrendik? Pergama/Bergama adı,
Anadolu'nun ve yakın çevresinin en eski halklarından
Luvilerin dilinden gelir ve “Yüksek Yerin (veya,
Hisarın) – halkı” anlamındadır.
Luvi yapıtı
kabartmanın
çizimi.
Manisa Dağı’nda
Akpınar üstündeki
yamaca işlenmiş Ana
tanrıça kabartmasının
(İÖ 13. yapıtı
olduğu sanılıyor)
yanıbaşındaki yazıt.
