20
AMU KFOU
#JSMJúJ
Halikarnassos adına,
erken dÚnemlerde
“%or HeksaQolisi”
olarak bilinen altı
Dor kentinden
oluşan birlikte
rastlanır.
Dor Altı Kent Birliği’ne üye olan diğer
kentler Knidos (Datça), Kos Adası
(İstanköy) ve Rodos Adası’ndaki Kamiros,
Lindos ve *alysos kentleri idi. Birlik, Datça
yarımadasındaki Triopion adı verilen ve
Apollon adına düzenlenen oyunların
kutlandığı Apollon Tapınağı’nda
toplanıyordu. Halikarnassos’un birlikteki
üyeliği Pers Savaşı’ndan kısa bir süre önce
sona erdirildi. Bunun sebebi ise Agasikles
isimli bir Halikarnassoslu idi. Agasikles
oyunlarda kazandığı, kendisine ödül
olarak verilen ve “üçayak” olarak
adlandırılan kazanın durduğu sehpayı
Apollon’a adamak yerine, evine
götürmüştü. Antik çağda, özellikle
Apollon için yapılan yarışmalarda
kazanılan üçayakların Apollon
Tapınağı’na hediye edilmesi çok
önemsenen bir gelenekti. (eleneğin bu
şekilde bozulmuş olmasından dolayı
birliğin diğer beş kenti, Halikarnassos’u
cezalandırarak birlikten çıkarttı.
0 tarihten itibaren de birliğin adı “Dor
Pentapolisi” (Dor Beş Kent Birliği) olarak
değiştirildi. Bu olayın kesin tarihi
bilinmese de Herodot’un zamanından
önce olduğu düşünülmektedir.
$oğrafi konumları düşünülünce bu
şehirlerin, Batı Anadolu ve Mısır ticareti
arasında yer alan önemli bir konumda
olmaları nedeniyle, birliğin ticari bir
amacının olduğunu akla getirmektedir.
Mısır’da Naukratis’teki Hellenion
Tapınağı, Yunanlılarla dostluk kuran
Amasis zamanında bir federasyon
tapınağına dönüştürülmüş ve Batı
Anadolu’daki bazı kentler tarafından
kullanılmasına izin verilmiştir. Dor Altı
Kent Birliği’nden ise sadece Kos’a bu hak
tanınmamıştır.
Ticaretin gelişmesiyle, Karya’daki Dor
yerleşimleri, giderek komşu topraklara
yayılmaya başlamıştır. Örneğin
Knidoslular, kolonilerinin kurulduğu
yarımadaya kademeli olarak hakim
olmuşlardı.
Yeni yerleşimler büyüyüp gelişirken
yörenin yerlilerinin iç kısımlardaki dağlık
coğrafyaya yerleştikleri düşünülebilir. Bu
dağlık kısımlardaki tepe kalelerde ve
yüksek köylerde bir konfederasyon
biçiminde yaşadıklarını düşünmek
olasıdır. Bu şekilde köylerin, yerleşimlerin
bir araya gelerek oluşturduğu birliklere
güzel bir örnek; Khrysaoreon Birliği’dir.
Khrysaoreon Birliği’ne üye yerleşimler,
Stratonikeia (Muğla Yatağan
yakınlarında) antik kentinin
yakınlarındaki Zeus Khrysaoreos (Altın
Kılıçlı Zeus anlamına gelmektedir)
Tapınağı’nda toplanarak hem tanrıya
kurban sunarlar, hem de ortak çıkarlarını
görüşürlerdi. Karya’daki benzer bir
birlik de Labranda’da görülmektedir.
Labranda (Muğla Milas yakınlarında)
antik kentinin baş tanrısı Zeus Stratios’a
(0rduların Zeus’u anlamında) adanmış
tapınakta toplanan bu birlik de benzer
amaçlar güdüyor olmalıydı.
Perslerin Lidya topraklarındaki
merkezlerinden Sardes’te
Artemis Tapınağı’nın görünümü.
hKaryalı ve éyonyalı Paralı askerler -ısır’da
haklı bir üne sahiPti. Hatta bir ara Paralı
askerlerin sayısı otuz bine ulaşmıştı.”
HA L İ K AR NA S SOS
