9
FIRAT NEHRİ’NDE PAMUK HASADI, SURİYE
(35
0
23’K – 40
0
07’ D)
185.184 km
2
yüzölçümü ile Akdeniz ikliminin tadını çıkaran Suriye 20milyona yakın nüfusa sahip. Tarım, gayrisafi milli hasılanın%30’unu oluşturur
ve aktif nüfusun üçte birine istihdam sağlar. 1970’lerde göçebe nüfusları yerleşik hayata geçirmek için yönetim tarafından Bedevilere pamuk ye-
tiştirebilecekleri araziler verildi. Her ne kadar sebze ve meyve çiftçiliğine kıyasla daha az karlı olsa da, pamuk ülke ihracatında ikinci sırada ve
Suriye dünyada pamuk ihraç eden ülkeler arasında dokuzuncu. Fotoğrafta pamuk hasadı yapan kadınları görüyoruz, kendilerini başörtüleri ile
güneşten ve alerjik pamuk tozundan koruyorlar. Yoğun pamuk ekimi toprağın tuzluluğu test edilmeden geliştirilmiş. Yirminci yüzyılın sonunda
ekilebilir arazinin %40’ı tarım için fazlası ile tuzlu bir hal almış ve her yıl binlerce hektar daha toprağın tuzluluk oranı artmakta. Günümüzde,
yeraltı tuzlu suyunun ve Fırat’tan gelen suyun kontrollü karışımını sağlamak için buğday, arpa, okaliptüs, aksaya ve çeşitli yemlerin yetiştirilmesini
yaygınlaştıran biyotuzlu tarım programı geliştirildi. Bu ürünler gıda ve yem olarak kullanılmak, toprağı düzenlemek ve üretimi geliştirmek için
yeterince organik madde sağlamak üzere seçilmiş. Birleşmiş Milletler FAO’ya (Birleşmiş Milletler Gıda ve TarımÖrgütü) göre 190 milyon hektar
arazi insan aktiviteleri sonucu tuzlanmadan etkilenmiş durumda.
›
KESİN VERİLER
/ EKOLOJİK EKONOMİYE DOĞRU
BELİRGİN BÜYÜME
BELİRGİN BÜYÜME
Modern ekonomi kaynakların harcanması üzerine
kuruludur. Ekonomi büyürken, aynı oranda doğal
kaynaklar tüketilir.
BÜYÜME VE KAYNAK TÜKETİMİ
Çevremizdeki objelerin sayısı sadece bir asır içinde on
kattan fazla arttı.
1900
’den günümüze kadar,
sanayileşmiş bir ülke vatandaşının ortalama ekolojik
ayak izi beş kat artış gösterdi.
TÜKETİMİN SONUCU: ATIK ÜRETİMİ
Sanayileşmiş ülkeler kullandıkları doğal kaynakların
dörtte biri ila dörtte üçünü çevreye yük getiren atığa
dönüştürür.
.....
TÜM BUNLAR YARARLI BİR AMACA HİZMET EDİYOR MU?
DAHA ÇOK TÜKETEREK DAHA MI İYİ YAŞIYORUZ?
Eşit yaşam standardında, bir Amerikalının ekolojik
ayak izi bir Avrupalının neredeyse iki katıdır. ABD
nüfusunun her bir üyesi yılda ortalama
1179
kg evsel
atık üretir, başka bir deyişle günde en az
3 kg
.
Fransızlar, benzer yaşam kalitesine sahip olmalarına
karşın bunun yalnızca yarısı kadar çöp üretir.
SAVURGANLIK
Sanayileşmiş ülkelerde satın alınan ürünlerin yüzde
80’inden fazlası tek kullanımdan sonra çöpe atılır.
KAPASİTE AŞAN ÜRÜNLER
Ürünlerin gerçek kullanımı potansiyel hizmet
sürelerinin çok altındadır. Ev tipi bir matkaba yılda
30 dakika
ihtiyaç duyulurken, gerçekte ekonomik
ömrü
10 yıldır
.
.....
NÜFUSUN ÇEVRE ÜZERİNDEKİ ÇİFT ETKİSİNİ ANLAMAK
Oluşum enerjisi: Bir ürün ya da hizmet için toplam
ömür döngüsü boyunca harcanan enerji
(hammaddelerin çıkarılması, üretimi, paketlenmesi,
depolanması, dağıtımı, ulaşımı, yok edilmesi, geri
dönüşümü vs.).
ÜRÜNÜN YA DA HİZMETİN KAYNAK YOĞUNLUĞU: BİR
ÜRÜNÜN ÜRETİMİ İÇİN TÜKETİLEN VEYA ZİYAN EDİLEN
KAYNAKLARIN MİKTARI (ENERJİ, HAMMADDELER, ATIK
VS. DAHİL).
5 gramlık
alyans =
1,8 ton
malzeme.
0,7 kg
kot pantolon =
32 kg
hammadde ile
8000
litre su
. Bilgisayar =
8
ile
14 ton
arası yenilenebilir
olmayan kaynak.
Enerji:
1 ton
akaryakıt için
1 ton
ham petrol işlemek
gerekir.
Ulaşım:
15.000 km
yolculuk
1269 litre
benzin
tüketimine neden olur.
Gıda: Her
1 kg
dana eti üretimi için
1,9 litre
petrol
harcanır.
Aletler: Bir bulaşık makinesi imal ederken
98 litre
petrol kullanılır.
.....
EKONOMİK BÜYÜME VE KAYNAK İSRAFINI BİRBİRİNDEN AYIRMAK MÜMKÜN
EKOLOJİK TASARIM: BİR ÜRÜNÜN ÇEVRESEL ETKİSİNİ
TÜM ÖMÜR DÖNGÜSÜNDE MİNİMİZE EDEN TASARIM.
OECD ülkelerinde inşaat sektörü nihai enerji
tüketiminin yüzde
25
ila
40
’ını, ticaret akışınınsa
yüzde
33
ila
50’
sini temsil eder; bunlar büyük
miktarda inşaat ve yıkım faaliyeti atığı meydana getirir.
Hızla büyüyen bir girişim olan Fransa’daki Yüksek
Kalite Çevreci (HQE -
Haute Qualité Environnemental
)
Standardı, inşaat ve yıkım faaliyetlerinin çevresel
etkilerini sınırlarken, yapı içlerinde sağlıklı ve konforlu
koşulları güvence altına almakta.
KAYNAK VERİMLİLİĞİNİ ARTIRMAK
Bir ürün ya da hizmet için harcanan kaynakların
miktarının
20 yıl
içinde
4
’te birine (4 faktörü),
50 yıl
içinde ise
10
’da birine (10 faktörü) düşürülmesi hedefi.
Bir otomobile
4
faktörü uygulandığında ağırlığı
1,2
ton
yerine sadece
300 kg
olurdu ve
100 km
’de
ortalama
8 litre
yerine
2 litre
yakardı. Günümüzde
4
faktörünün geniş bir ürün yelpazesinde uygulanması
teknik olarak mümkündür.
EKOLOJİK SANAYİ: MALZEME, ENERJİ VE ATIK AKIŞININ
AZALTILMASI HEDEFİYLE SANAYİ ÜRETİMİNİ YENİDEN
TASARLAMAK.
Kopenhag yakınlarındaki Kalundborg’ta konumlanan
beş büyük şirket (ısıtma merkezi, rafineri, kimya ve ilaç
fabrikası, çimento üretim tesisi ve bir tarım işletmesi),
başka sanayi tesislerinin ürettiği atıkları kullanarak
enerji ve hammaddelerinin bir bölümünü ikame
ediyorlar. Böylece yılda toplam
44.300 ton
petrol,
14.700 ton
kömür,
598 milyon
litre su ve
172.000
ton
karbondioksit salımı tasarrufu sağlıyorlar.
.....
UYGULAMADA EKOLOJİK EKONOMİ
EKOLOJİK ÜRÜNLER
Polar sweat-shirt: Bu yapay yün ürününün yüzde
90
’ı
geri dönüştürülmüş malzemeden üretilebilir. Tek bir
sweat-shirt bile
1,2 litre
petrolden ve atmosfere
salınan en az
3 kg
zehirli atıktan tasarruf sağlar.
Bir floresan ampul geleneksel ampulden
5 kat
daha
uzun ömürlüdür.
15.000 saat
kullanımdaki maliyet
geleneksel ampulde aşağı yukarı
165 doları
bulurken,
floresanda sadece
50 dolar
, yani neredeyse üçte biridir.
MÜLKİYET YERİNE KULLANIM
Otomobiller ömrünün yüzde
92
’sini park halinde
geçirir. Otomobil paylaşımı (aynı aracın birden fazla
kişi tarafından farklı zamanlarda kullanılması)
bireylere yüzde
57
tasarruf yapma olanağı sağlar.
Ortak bir otomobil
88
kadar aracın yerini tutabilir.
KENDİNİ TUTABİLMEK
Tüketiminden kaçınılan her şey kaynakları korur ve
hiçbir atık üretmez. Asıl ihtiyaçlar ile salt arzu
arasındaki farkı kavramayı öğrenin.
İKAME ETMEK
Otomobille kat ettiğiniz
15.000 km
eşittir
1260 litre
petrol ya da
15.000 kWh
enerji. Otomobil yerine
otobüs, tren ya da metroya binmek, mümkünse
yürüyerek ya da bisikletle gitmek yılda
10.000
ila
15.000 kWh
tasarruf sağlar. Bu miktar, tüm bir evi
aydınlatmak için yılda ortalama tüketilenin
20
ila
35
katıdır.
.....
